Demografische verschuivingen en voorspellingen: twintigers van eerste naar laatste in de rij

Een belangrijke ontwikkeling waar Nederland de komende jaren mee te maken krijgt, is de vergrijzing. Er is zelfs sprake van ‘dubbele vergrijzing’. Dit houdt in dat binnen de groep 65-plussers het aandeel 80-plussers toeneemt. Deze vergrijzing heeft onder andere grote invloed op de woningmarkt. In een vergelijking van hypotheekaanvragen van het huidige kwartaal met 2013, wordt al een tipje opgelicht van de veranderingen die de komende jaren zullen plaats vinden. Een tweede ontwikkeling van betekenis voor de woningmarkt is de groei van de bevolking. In deze nieuwsbrief gaan we dieper in op de verschuivingen en de demografische voorspellingen.

Vergelijking hypotheekaanvragen met 2013

Nog maar zes jaar geleden was er sprake van een economische crisis die grote invloed had op de woningmarkt. De huizenprijzen waren door de recessie en de aanscherping van de leennormen fors gedaald. Hierdoor was er weinig doorstroming en was het percentage hypotheekaanvragen van starters relatief groot. Bijna 30% van alle hypotheekaanvragen kwam destijds van twintigers (bron: HDN). Zij vormden daarmee de grootste groep. Dit aandeel is de laatste jaren geleidelijk afgenomen (2e over 2014, 3e over 2016 en 4e over 2019). Starters hebben het moeilijk, tegelijkertijd is het aantal doorstromers, oversluitingen, verhogingen, expats en particuliere beleggers sterk gegroeid. In het lopende kwartaal is het aandeel van twintigers zelfs lager dan dat van alle andere leeftijdsgroepen (minder dan 15%, een halvering ten opzichte van 2013). Het aandeel aanvragen van dertigers en veertigers is gelijk gebleven, terwijl dat van vijftigers en zestigplussers juist is toegenomen (tezamen van bijna 20% naar bijna 35%).

Vooruitblik naar 2030: vergrijzing …

De toename van aanvragen van vijftigers en zestigers zal de komende jaren naar verwachting verder gaan doorzetten. Uit een prognose van ABF Research blijkt dat het aantal huishoudens van 65-plussers tot 2030 toe zal nemen. Huishoudens met 75-plussers nemen het sterkst toe. Ruim driekwart van de groei in huishoudens betreft een alleenstaande. De andere (jongere) leeftijdscategorieën laten overwegend een daling zien, met uitzondering van de (klein)kinderen van de babyboomers (30-44 jaar en tot 15 jaar).

en bevolkingsgroei

Maar er is niet alleen sprake van vergrijzing, maar ook van bevolkingsgroei. Die groei komt deels uit natuurlijke aanwas, maar het grootste deel komt de laatste jaren door migratie (bron: CBS). Naar verluidt bestaat het merendeel van de migranten uit arbeidsmigranten, naast andere groepen als studenten, vluchtelingen en expats. Deze trend lijkt de komende jaren door te zetten: volgens de UWV spanningsindicator is er al sinds begin 2018 sprake van een overspannen arbeidsmarkt. Bijna de helft van de vacatures is moeilijk vervulbaar.

Grote gevolgen voor de woningmarkt

Zowel de vergrijzing als de internationalisering heeft grote gevolgen voor de woningmarkt. ABF Research verwachtte -nog voor de stikstofproblematiek- dat het huidige woningtekort van 300.000 woningen in 2030 is teruggebracht tot 200.000. Wel zullen de regionale verschillen erg groot zijn. De vergrijzing zal daarnaast zorgen voor grote vraagstukken rond verduurzaming, passende woonruimte, doorstroming en langer thuis wonen in combinatie met zorg. Financieel adviseurs zullen meer dan nu te maken gaan krijgen met vragen over overwaarde, woningaanpassing, schenkingen en erfrecht. 

Het Kadaster berichtte onlangs over haar onderzoek naar senioren op de woningmarkt, zie hier de meest opvallende feiten daaruit. 

Rentewijzigingen: banken en regiepartijen handelen tegengesteld

Dit jaar was een buitengewoon jaar voor de hypotheekrente. Met name in het derde kwartaal daalde de rente hard. Door de toegenomen concurrentie tussen geldverstrekkers zorgde dat voor 40% meer rentewijzigingen dan in afgelopen jaren. Bij het in kaart brengen van het aantal rentewijzigingen van banken en regiepartijen (die geld uitzetten voor -buitenlandse- pensioenfondsen en verzekeraars) valt op dat zij tegengesteld handelen. Banken houden voor hun rente-acties vast aan de hypotheekseizoenen (maart-mei, augustus-oktober en december-januari). Hierdoor hebben met name de regiepartijen MUNT, Syntrus, Vista en Merius hun aandeel vergroot tijdens de recordmaanden oktober en november. Beide maanden eindigden in de top 3 van maanden met het hoogste aantal hypotheekaanvragen (HDN, sinds 2011).

Het verschil tussen 10 en 20 jaar vast blijft afnemen

Waar het verschil tussen de populairste renteperioden 10 en 20 jaar vast (NHG) in de eerste helft van dit jaar gelijk bleef, is die sinds juli fors gedaald. Van gemiddeld 0,61% naar 0,43% op dit moment. Het is een belangrijke reden voor de groei van het aantal consumenten dat de rente momenteel 20 jaar vastzet (november 53%). De achterliggende oorzaak is te vinden op de kapitaalmarkten. Daar is het renteverschil tussen staatsleningen met korte en lange looptijd verminderd, in jargon: de rentecurve is vlakker geworden. De vraag is hoe lang deze daling nog door zet. De rente op staatsleningen (NL) is sinds medio oktober weer licht gestegen.

Nieuws van De Hypotheekshop geeft een overzicht van de renteontwikkelingen in de afgelopen weken en van de actualiteit en trends op de hypotheek- en woningmarkt. De verwachtingen die beschreven staan zijn altijd indicatief, hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.

Wil je onze rente- en marktontwikkelingen wekelijks ontvangen?