Politieke en economische onrust leidt tot forse stijging hypotheekrente 

Afgelopen week hebben nagenoeg alle actieve (40) geldverstrekkers hun hypotheekrentes verhoogd. Een aantal financiers zelfs al voor de tweede of derde keer sinds vorige week. Daarmee is de hypotheekrente (10 jaar NHG) terug op het niveau van 2005 en 2014, en uiteraard 2022 en 2024. De weekstijging belandt hiermee in de top 10 grootste rentestijgingen sinds 2004. 

De rentestijging zorgde vorige week voor een toename van hypotheekaanvragen (met ruim 60%, HDN), vooral van consumenten die bezig zijn met de aankoop van een woning. En ook deze week worden er veel hypotheekaanvragen ingediend.

De recente renteverhogingen zijn een direct gevolg van de stijgende rente op de kapitaalmarkt, die als graadmeter dient voor de hypotheekrente. Al weken heerst er onzekerheid op de financiële markten, onder andere door handelsconflicten, recessieangst en de ontwikkelingen in Oekraïne en Israël. De forse stijging van afgelopen week werd mede aangewakkerd door de bekendmaking van de investeringsplannen van de beoogde nieuwe Duitse coalitie. Deze plannen, die zich richten op infrastructuur en defensie, zorgden voor extra druk op de kapitaalmarktrentes, wat vervolgens doorwerkte in de hypotheekrente. 

ECB-president Lagarde benadrukte deze week in een toespraak dat het voor de centrale bank steeds lastiger wordt om de inflatie stabiel te houden. Naast de bekende uitdagingen zoals vergrijzing en digitalisering, spelen ook klimaatverandering, handel en defensie een steeds grotere rol in de inflatieontwikkeling. Deze structurele veranderingen maken het monetaire beleid complexer.  

Deze week is de rente op de kapitaalmarkt niet verder gestegen. Blijft deze trend aanhouden, dan kunnen verdere verhogingen van de hypotheekrente de komende weken afzwakken. Toch lijkt het erop dat we in deze onrustige periode moeten wennen aan meer renteschommelingen dan in het verleden. 

Er valt binnenkort weer iets te kiezen op rentegebied

De afgelopen jaren was de keuze in rentevaste perioden beperkt. Dit kwam doordat de korte rente duurder was dan de lange rente, een situatie die ontstond door de hoge inflatie. Normaal gesproken ligt de korte rente lager dan de lange rente, maar door de inflatieontwikkeling werd dit patroon omgekeerd. Hierdoor kozen veel consumenten automatisch voor een rentevaste periode van 10 jaar. 

Nu de inflatie daalt, begint de rentemarkt zich te normaliseren. Dit betekent dat een kortere rentevaste periode weer aantrekkelijker wordt, bijvoorbeeld 1 of 2 jaar vast. Voor sommige huizenkopers en renteverlengers kan dit financieel voordelig zijn. Bijvoorbeeld omdat zij liever profiteren van een lagere rente nu, in plaats van te betalen voor langdurige rentezekerheid. Anderen verwachten wellicht dat de rente op korte termijn verder zal dalen en willen flexibel blijven. 

Rentemix als strategie

In de praktijk wordt ook wel gekozen voor een rentemix: een combinatie van verschillende rentevaste perioden, zoals een deel kort en een deel lang of middellang en lang. Dit helpt om het risico op een rentestijging te spreiden wanneer een deel van de hypotheekrente opnieuw moet worden vastgesteld. 

Daarnaast is het niet altijd verstandig om standaard voor 10 jaar vast te kiezen. Veel huishoudens verhogen hun hypotheek later voor een verbouwing of andere financiële doelen. Door de gestegen huizenprijzen ontstaat er na een paar jaar vaak financiële ruimte om dit te doen. Een flexibele renteconstructie kan hierbij gunstig zijn. 

Toetsrente en invloed op leencapaciteit

Bij rentevaste perioden korter dan 10 jaar hanteert de Autoriteit Financiële Markten (AFM) een vaste toetsrente van 5%. Dit kan de maximale leencapaciteit op basis van inkomen beperken. Als de rentevaste periode 10 jaar of langer is, wordt er getoetst op de daadwerkelijke rente, wat vaak gunstiger uitpakt. 

Omdat de renteperiode korter wordt zodra de hypotheek is gepasseerd bij de notaris (bijvoorbeeld 9 jaar en 11 maanden na een maand), kan het verstandig zijn om direct te kiezen voor een periode van 12 of 15 jaar. Dit kan de leencapaciteit op termijn verhogen en biedt tegelijkertijd meer zekerheid op de langere termijn. 

Met de veranderende rentemarkt loont het dus om kritisch te kijken naar de rentevaste periode en te bepalen welke optie het beste past bij de financiële situatie en toekomstplannen. 

Over De Hypotheekshop

De Hypotheekshop staat sinds 1991 (potentiële) huizenkopers en -bezitters bij met onafhankelijk advies. We zijn onderdeel van het grootste financieel adviseursnetwerk van Nederland (240 vestigingen). De Hypotheekshop is (mede)initiatiefnemer van de Arbeidsmarktscan (winnaar Gouden Lotus 2020 voor Innovatieve dienstverlening aan de consument), de opleiding Adviseur Duurzaam Wonen, hypotheekverstrekking o.b.v. brondata, online hypotheekadvies voor starters op basis van algoritmes en het Platform Hypotheken vanuit het ministerie van VRO. De Hypotheekshop werkt samen met de TU Delft voor de Monitor Koopwoningmarkt en is adviespartner van nieuwbouw.nl.