De woningmarkt vraagt om maatregelen en reflectie

Amsterdam, 27 september 2021 – Vorige week dinsdag was het Prinsjesdag. Hoewel al veel plannen waren uitgelekt, blijft het toch altijd weer spannend om te vernemen welke maatregelen het kabinet voor het nieuwe jaar in petto heeft. De ‘woningmarkt’ was daarbij een van de onderwerpen die het meest in de belangstelling stond. Deelnemers aan het Prinsjesdagonderzoek van EenVandaag vonden de woningmarkt zelfs het belangrijkste thema voor het nieuwe kabinet.

In april 2018 bracht De Hypotheekshop met een onderzoek onder hypotheekadviseurs de brede problematiek van (koop)starters in kaart. In de tabel hebben we de ontwikkelingen sindsdien vermeld, zowel vanuit de overheid als vanuit de markt.

De belangrijkste maatregel van het demissionaire kabinet voor de woningmarkt op Prinsjesdag was de extra één miljard euro die wordt uitgetrokken voor de snellere bouw van betaalbare woningen. Tijdens de daarop volgende Algemene Beschouwingen werden nog moties aangenomen met betrekking tot het leenstelsel en de verhuurdersheffing. Gezien de achterblijvende woningbouw en de schaarste aan woonruimte lijkt dit onvoldoende om het tekort in te lopen, zeker op de korte termijn. Als we daarnaast de ontwikkelingen sinds 2018 uit de tabel in ogenschouw nemen, dan valt een gevoel van teleurstelling niet te onderdrukken.

Het recente Woonprotest illustreert het grote maatschappelijke belang van meer (betaalbare) woningen. Met name veel jonge mensen staan nu gedwongen stil in hun leven. Het valt te vrezen dat de problemen op de woningmarkt de komende jaren nog verder zullen toenemen, voordat het beleid van een nieuw kabinet effect zal sorteren. Naast meer slagkracht voor de Rijksoverheid en de noodzaak van onorthodoxe maatregelen (zoals flexwoningen) zou de politiek er goed aan doen eveneens stil te staan bij de vraag hoe het zo ver heeft kunnen komen. Worden maatschappelijke ontwikkelingen (immigratie, vergrijzing, toename eenpersoonshuishouden, passendheid bestaande woningvoorraad, stikstofproblematiek) goed ingeschat? Is rekening gehouden met de effecten van de sluiting van ‘bejaardentehuizen’ en de invoering van het leenstelsel op de woningmarkt? Bereiken signalen uit de markt (van onder meer De Hypotheekshop sinds 2016, bijvoorbeeld hier, hier en hier) de overheid en de politiek? Om herhaling te voorkomen lijken ons dit relevante vragen om te onderzoeken.

Overvloed aan investeerders drukt de hypotheekrente

Na augustus lijkt ook de maand september een daling van de hypotheekrente te noteren. Afgelopen week werd wederom een nieuw laagterecord (totaalgemiddelde 1,42%) gevestigd. Opvallender dan dat, is het feit dat de ontwikkelingen op de kapitaalmarkt in steeds mindere mate lijken op te gaan voor de hypotheekrente. De rente op staatsobligaties geldt doorgaans als betrouwbare maatstaf voor de rente die geldverstrekkers aanbieden voor hypothecaire leningen, maar dit jaar is de hypotheekrente tot nog toe ongevoelig voor stijgingen van de marktrente. De belangrijkste verklaring lijkt op dit moment de overvloed aan funding bij aanbieders. Bij bepaalde geldverstrekkers bestaat inmiddels naar verluidt een wachtrij van een jaar voor gelden afkomstig van (buitenlandse) investeerders. Dat leidt vooralsnog tot een extra druk op de rentetarieven. In dat kader wordt het interessant om de effecten van het afbouwen van de opkoopprogramma’s van de centrale banken te volgen.

Over De Hypotheekshop

De Hypotheekshop staat sinds 1991 (potentiële) huizenkopers en -bezitters bij met onafhankelijk advies. We zijn onderdeel van de grootste franchiseorganisatie in hypotheekadvies van Nederland (ruim 250 vestigingen), met een totaal hypotheekvolume van ruim 8 miljard euro per jaar, en daarmee marktleider. De Hypotheekshop is (mede)initiatiefnemer van de Arbeidsmarktscan (winnaar Gouden Lotus 2020 voor Innovatieve dienstverlening aan de consument), de opleiding Adviseur Duurzaam Wonen, hypotheekverstrekking o.b.v. brondata, het Platform Woonstarters, de Startersmonitor (startenopdewoningmarkt.nl) en het Platform Hypotheken vanuit het ministerie van BZK. De Hypotheekshop werkt samen met de TU Delft voor de Monitor Koopwoningmarkt.