Slechts 70% van de consumenten met een hypotheek heeft goede kansen op de arbeidsmarkt

Recent maakten Intelligence Group en GfK de resultaten van hun onderzoek naar de arbeidsmarktpositie van mensen met een lopende hypotheek bekend. We belichten de meest opvallende resultaten daaruit.

Intelligence Group is het arbeidsmarktonderzoeksbureau dat samen met De Hypotheekshop, Huis & Hypotheek en de geldverstrekkers Florius en Obvion de Arbeidsmarktscan heeft geïntroduceerd.

> 20% van de consumenten met een hypotheek heeft redelijke kansen en liefst 9% is kwetsbaar

Over het geheel genomen zijn de kansen op de arbeidsmarkt van consumenten met een hypotheek gemiddeld beter dan die van de gehele Nederlandse Beroepsbevolking. Toch blijkt uit onderzoek dat 20% van de mensen slechts redelijke kansen heeft op de arbeidsmarkt en bijna 10% zelfs ronduit kwetsbaar te noemen is. Dat betekent dat zij bij verlies van hun baan grote moeite zullen hebben om een zelfde functie met een vergelijkbare verdiencapaciteit te verwerven.

Een deel van de mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt is ouder dan 44 jaar. Dat is de leeftijdsgrens waarboven de kansen op de arbeidsmarkt verslechteren. Aan deze groep zijn begin deze eeuw relatief veel aflossingsvrije hypotheken verstrekt, waardoor de schade bij executie groter wordt. Het grootste risico zit in de groep mensen die rond 2000 een aflossingsvrije hypotheek hebben afgesloten.

> Sinds 2008 hebben minder jonge en kansrijke mensen toegang tot hypothecaire financiering

Opmerkelijk is dat tot 2007-2008 relatief veel hypotheken zijn verstrekt aan mensen die nu zwak staan op de arbeidsmarkt. In de jaren daarna is deze groep sterk gekrompen. Hypotheeknemers hebben daarmee hun toekomstige risico’s gereduceerd. Tegelijkertijd hebben veel jonge en kansrijke mensen door het strengere beleid de afgelopen acht jaar geen mogelijkheid gekregen om een hypotheek af te sluiten. Denk daarbij aan flexwerkers, zzp’ers, zelfstandig ondernemers en mensen met tijdelijke contracten. En dat leidt weer tot grote spanningen en hoge prijzen op de huurmarkt.

> Grote verschillen tussen geldverstrekkers en distributiekanalen

Tussen de portefeuilles van geldverstrekkers zitten grote verschillen. De best scorende partij heeft in de huidige portefeuille slechts 4% mensen die kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt. Bij de slechtst scorende aanbieder is dat 16%. Ook is het arbeidsmarktrisico bij hypotheken van € 245.000 of minder (de grens voor Nationale Hypotheek Garantie) aanzienlijk groter (bijna 10%) dan bij hogere hypotheken (5,5%).

Er zijn ook verschillen gevonden tussen de distributiekanalen. Van de direct bij de banken afgesloten hypotheken heeft 11,4% van de mensen een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Dat geldt voor slechts 5,1% van de mensen die dat via een hypotheekadviesketen als De Hypotheekshop deden.

Aanbeveling: betrek arbeidsmarktpositie in het advies

Gezien de ontwikkelingen in economie en technologie, de versoepeling van het ontslagrecht en de toenemende mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, verwacht Intelligence Group de komende jaren een groei van het aantal mensen dat door langdurige werkloosheid in achterstand raakt. De aanbeveling is om waar consumenten langdurige financiële relaties aangaan met marktpartijen (hypotheken, kredieten, private lease, huurwoningen, ww-verzekeringen) aangaan, het voor beide partijen beter is om naar toekomstige arbeidsmarktkansen te kijken dan naar het arbeidsverleden, zoals nu vaak gebeurt. Door snelle veranderingen op de arbeidsmarkt en de versoepeling van het ontslagrecht is de voorspellende waarde van een ‘vast’ contract het verleden sterk afgenomen.

Arbeidsmarktscan voor flexwerkers, zzp’ers, tijdelijke contracten en voor mensen met meerdere banen

Intelligence Group heeft de afgelopen twee jaar op basis van eigen onderzoek en big data van derden een innovatieve methode ontwikkeld om de toekomstige arbeidsmarktkansen van individuen uit te rekenen. Inclusief het aantal maanden dat zij gemiddeld nodig zullen hebben om ander werk te vinden als ze vandaag werkloos zouden worden, en de kans op langdurige werkloosheid in de komende vijf jaar. De data en berekeningen van Intelligence Group zijn bovendien ook geschikt voor flexwerkers, zzp’ers, tijdelijke contracten en voor mensen met meerdere banen. Ze worden momenteel al gebruikt voor de hypotheekverstrekking aan uitzendkrachten middels de Arbeidsmarktscan, bij reorganisaties en bij individuele loopbaanbegeleiding.

Over het onderzoek

De berekeningen van Intelligence Group zijn voor dit onderzoek gekoppeld aan de data van het onderzoek TOF (Totaal Onderzoek Financiële diensten) van GfK. Marktonderzoeksbureau GfK beschikt over geanonimiseerde detailgegevens met betrekking tot de financiële situatie van Nederlandse huishoudens, inclusief de details over hun hypotheken. Door de koppeling van beide databestanden is het voor het eerst mogelijk om de toekomstige arbeidsmarktrisico’s van bestaande hypotheken te berekenen. Het onderzoek zal periodiek worden herhaald. In het onderzoek zijn de volgende achttien partijen meegenomen: ABN AMRO, Aegon, Argenta, a.s.r., BLG Wonen, Centraal Beheer Achmea, Delta Lloyd, Florius, Hypotrust, ING, Lloyd’s Bank (voorheen Bank of Scotland), Nationale-Nederlanden, Obvion, Rabobank, Reaal, RegioBank, SNS Bank, Woonfonds (Achmea).